Zonhoven en Bouts: oude vrienden

Wie Zonhoven zegt, denkt automatisch aan de heidelandschappen en de vijvers.

  • Wie kent er niet de ‘Teut’, het uitgestrekte natuurgebied vol purperen heide met een eeuwenoude geschiedenis. Vooral de bekende Holstenen van Zonhoven, acht grote, prehistorische zandstenen, zijn er een unieke archeologische vondst! Eén holsteen is bovendien de enige vaste prehistorische polijststeen van Vlaanderen.
  • Of de Wijers, een prachtig natuurgebied met maar liefst 1.175 vijver, een topgebied voor heel wat zeldzame dier- en plantensoorten.
    Veel vijvers ontstonden al in de Middeleeuwen door veen- en ijzerwinning. Ze werden verder aangelegd door de viskwekers, die het gebied lieten uitgroeien tot het grootste vijvercomplex van België. De Wijers is zowat de 'kraamkliniek' voor vissoorten die nergens anders in Vlaanderen nog voorkomen.
  • Natuurreservaat de Platwijers, deel van de Wijers, staat bekend om zijn vogelrijkdom. Meerdere uitkijkpunten zorgen dat je vogels kan spotten zonder ze te storen.
  • Minder gekend maar zeker de moeite waard is het natuurgebied Kolveren-Laambroeken, een oud cultuurlandschap met wei- en hooilanden en houtkanten.
  • De Vranckenschans, opgericht in 1601, is het best bewaarde verdedigingswerk in Zonhoven. De aarden wal met prachtige oude eiken en de gracht zijn nu nog duidelijk te zien.

     

Grenspalen van 1666

In 1330 schonk Lodewijk IV van Loon de heidegronden tussen Zonhoven en Hasselt aan de stad Hasselt met als grens tot "waar men gewoon was te weiden met de beesten". Volgens de Zonhovenaren kon de graaf deze heidegronden niet schenken omdat ze hem nooit hadden toebehoord!
De hierop volgende eeuwenlange grenstwisten tussen Zonhoven en Hasselt, over het gebruik van deze heide en woeste gronden, leidde telkens tot zware vernielingen, aanvallen, arrestaties, een dode en langdurige processen.

De prins-bisschop Maximilianus Henricus van Beieren beval in 1666 de oprichting van 21 arduinen grenspalen om de twist om die heide tussen beide gemeenten te beslechten.

Tot op heden zijn drie van deze paalstenen overgebleven. Eén van deze grensstenen, de Paalsteen, staat nog steeds op zijn oorspronkelijke plaats, niet ver van Kuringen. Met het opschrift: "Zonhovenaren niet verder onder lijfstraf".
Van de overige stenen, herhaaldelijk beschadigd en verplaatst door de Zonhovenaren, kwam er een terecht bij het gemeentehuis van Zonhoven, terwijl een andere, die zich in de Sint-Jozefstraat te Hasselt bevond werd overgebracht naar het Openluchtmuseum van Bokrijk.

Pas in 1811, onder Napoleon, kwam er een minnelijke schikking: de betwiste gronden bleven administratief bij Hasselt, maar de gemeente Zonhoven werd eigenaar.